Wat is een Hammam?

De hammam is een van oorsprong oosters badhuis, vaak naast de moskee, waar mensen samenkomen voor religieuze reiniging, lichaamsverzorging en ontspanning. In authentieke hammams baden mannen en vrouwen gescheiden. Niet alleen tijdens een vakantie in Marokko of Turkije kan men genieten van een weldadige hammam-ervaring. Ook in ons land heeft de hammam tegenwoordig een belangrijk plekje in de samenleving veroverd. Wilt u weten waar dit badritueel vandaan komt? Lees dan hier meer over de geschiedenis van de hammam.

Oosterse zweethutten
De oudste gebruiken die aan de oorsprong van de hammam liggen, komen uit Centraal-Azië. De mensen hadden hier al eeuwen geleden de gewoonte om zweetbaden te nemen in zweethutten om het lichaam te reinigen. De hutten werden goed afgesloten en binnen werd een groot vuur gestookt.

Romeinse en Griekse baden
Ook de Grieken en de Romeinen kenden al vroeg hun eigen badrituelen. In plaats van de oosterse zweethutten, die alleen hete ruimtes waren, introduceerde de Romeinen en de Grieken hete en tegelijkertijd vochtige ruimtes. Ze bouwden thermencomplexen die voorzien werden van koude, lauwe en warme badruimtes en vaak ook een zweetbad.

Samensmelten van tradities
Toen in het begin van onze jaartelling het Romeinse rijk zich uitbreidde en alle landen rond de Middellandse Zee en een deel van het Midden-Oosten bezette, ontmoetten de verschillende badrituelen elkaar en smolten samen. Kortom; de eeuwenoude zweetbaden uit Centraal-Azië en de Griekse en Romeinse baden vormden samen de basis van wat nu de hammam heet.

Hammam
De naam ´hammam` komt van het Arabische woord ´hamma`, wat ´heetwaterbron` betekent. Vooral in de Balkanlanden en in Turkije en Spanje werd het bezoeken van de hammam een belangrijk ritueel. De hammam vervulde diverse functies onder andere op het gebied van lichamelijke en geestelijke reinheid. Daarnaast kreeg de hammam ook een belangrijke sociaal-maatschappelijke functie.

Reinheid
De hammam paste perfect binnen de regels die golden binnen de Islam met betrekking tot reinheid. Reinheid had niet alleen betrekking op lichamelijke reinheid, maar ook op religieuze reinheid of geestelijke reinheid. De hammams werden voor iedereen toegankelijk, arm of rijk, zodat iedereen zijn geloof zo goed mogelijk kon uitoefenen.

Sociaal-maatschappelijke functie
Eerst mochten alleen mannen naar de hammam, maar toen de profeet Mohammed erachter kwam dat het warme water de vruchtbaarheid bevorderde, kregen ook vrouwen toegang tot de hammam. Het wekelijks bezoekje aan de hammam haalde de moslimvrouwen uit hun sociaal isolement. Normaalgesproken ging hun vrijheid niet verder dan bezoekjes aan directe familie of naar de markt. Nu kregen de vrouwen eindelijk de kans om in een veilige omgeving vrij met elkaar te praten over wat hen bezig hield.

Hammam in de westerse maatschappij
De functie van de hammam is door de jaren heen nauwelijks veranderd. Het is ook in deze tijd binnen de westerse maatschappij nog steeds een plek om tot lichamelijke en geestelijke reinheid te komen. De religieuze reinheid wordt door niet-moslims vertaald in het geestelijk tot rust komen. Een bezoek aan de hammam biedt de ideale gelegenheid tot een moment van reflectie. Ook het sociale aspect is niet verloren gegaan. Het is bijvoorbeeld razend populair om samen met vrienden of vriendinnen een middagje naar de hammam te gaan. De hammam heeft duidelijk zijn plekje veroverd in onze hedendaagse maatschappij en de populariteit van dit eeuwenoude badritueel zal ook in de toekomst blijven toenemen.